(Impresione të hedhura natën,
në katin e 67-të të një grataçieli në Tajms Skuer,
kur të gjithë nëpunësit kishin ikur)
Çantën shpinës, këpucët alpine në këmbë dhe u nisa të kerkoj ar nëpër yrtet e një Eldoradoje të re. Ec e ec dhe shoh se përpara meje kërkuesit e krisur më kishin lënë gjurmët e tyre të pafundme. S'ndieja lodhje, kurrfarë këputje nga ky udhëtim, që rëndom e quajnë rruga e pakthyeshme, nuk e di përse ia kanë ngjitur
këtë dromcë fataliteti. Pres të më
dalin përpara shkrepa e karpe, thelluka e theqafje, bisha e shpendë
vajtimtarë, që të më paralajmërojnë për mënxyrën që më pret, por asgjë
nga këto, përkundrazi, më shfaqet një det plot me bizhu, se kështu
lëbyrëshëm shndërrit, një plazh i pafundm dhe një palë syze dielli me
lente pink, që më qeshin me një dalldi prej sarhoshi. E kujt është kjo qeshje kaq e afërt e prekëse, mendoj, kaq e ëmbël dhe e dashur? Mos është... Pastaj
ndjeva një fëshfërimë përkëdhelëse, pashë një masiv mermeri, që mori
formën e Akropolit e që u ngrit lart, u përthye lehtas dhe mbeti në
ajër; unë, si liliput, rrëshqita poshtë e për pak sa nuk përfundova në
humnerë; ç'bëhet, ku jam, ndihmë, ndihmë! Isha nisur për ar nëpër vende
të largët e kisha mbërritur në një vis shkëlqimtar, diku nga Mesdheu, në
një fushëtirë pa anë e pa fund, që të trondiste me bukurinë
terratisëse. Vërtet e humbje mendjen në këtë pikturë të Anonimit, sepse nuk po dalloja ende se ku ndodhesha. Sërish
një fëshfërimë e njohur, një masiv mermeri e një shtëpi fshati në
shkëmb, një vend i njohur andej nga Gjirokastra, një varrezë, dy
qipariza cit me zogj, një fustan në ajër, një palë këpucë të ngrëna, një
makinë e vjetër Ziss e parkuar në yllin Mars, përsëri një fëshfërimë
dhe brofërime me vajza e gra, që mbushën peizazhin me plazh e det e qe
dielli i tërhiqte lart, krismë të qeshurash dhe plot bizhu, që
vezullonin atje sipër në zenit, unë vetmitar i tronditur, që kapem pas
fustaneve e shkoj fluturimthi drejt atij ari, që më kot e kërkoja në
tokë, se paskish qenë në qiell dhe i lidhur me fustanet e grave, se aty
paskish qenë
Eldoradoja. Nisem për
në male të largët e më del përpara deti, vazhdoj udhën e më presin ca
pamje pleqsh, aq të dhembshur, që kanë vdekur e s'kanë vdekur ende, se
dikush i mban gjallë, e më në fund më mbushen sytë cit më cit sa më
dhembin e më verbohen prej femrash gjithfarëshe… Po kjo fëshfërime ç'të
jetë? Fletët e një libri që hapet. Pra, jam nisur si të gjithë të marrët e bojës nga po ajo rrugë që njoh më mirë dhe kam përfunduar po aty: te libri! E ç'gjeografi
surreale më hap flatrat; dhe i pari është deti në pëllëmbët e një
njeriu me syze pink, deti Mesdhe, aq i magjijuar, pastaj një fshat i
bukur shkëmbor në brinjë, një pus që është mbuluar nga kulpërat dhe
gjineshtrat, një autostradë, që të çon anëdeteve, diku ku ende vozisin
argonautët dhe Odiseu që kurrë s'mbërrin në Itakë dhe të gjitha këto seç
kanë një lëbyrje prej
ari të pastër. Eh, them me vete, e gjeta më në fund Eldoradon, në një libër. Merr të marrim,
zhytem e s'dal, ejani, mos humbni rastin, ka për të gjithë, është i
kamur ky njeri dhe hovardar i madh, jep me të dy duart. Dhe shiko
ç'margaritar gjej:
Kanë filluar shirat e fundgushtit,
shuajnë etjen rrënjët e ullinjve,
drurët që gjer dje ngjanin të plakur,
veshën sot këmishët e të rinjve.
Zogjtë u sistemuan prapë ndër degë,
sikur s'qenë larguar prej shtëpive,
përrenjtë gjetën rrugën për në det,
deti mori blunë e dashurive...
shuajnë etjen rrënjët e ullinjve,
drurët që gjer dje ngjanin të plakur,
veshën sot këmishët e të rinjve.
Zogjtë u sistemuan prapë ndër degë,
sikur s'qenë larguar prej shtëpive,
përrenjtë gjetën rrugën për në det,
deti mori blunë e dashurive...
(Blu e thellë)
Po
kush është ky pronar ere e fryme, se fletë libri shfleton, jo male e
dete, jo qytete e fshatra, hëna e kështjella, ndonëse ato, si për çudi,
shfaqen e të rrëmbejnë dhe ti je brenda kësaj bote të dytë, më e bukur
se e para, ajo e tejpërdorura jonë, ku më s'ka mbetur asnjë kacidhe për
ne. Po kush është ky njeri, ja e thotë vete, me nje tallje për veten që i shkon, se nuk e stis, po e ka:
Punoi ofiçina
mes këmbëve të tim eti,
vidhëndryshkurat formuan
mes këmbëve të tim eti,
vidhëndryshkurat formuan
makinë.
U hap rafineria
në gjoks të nënës sime,
pikoi në vend të qumeshtit
U hap rafineria
në gjoks të nënës sime,
pikoi në vend të qumeshtit
benzinë.
Fëmija që kish lindur
bori kishte në gojë,
për këmbë kishte rrota.
Krijesë më të shpifur,
pas Salvador Dalisë,
nuk kishte njohur bota.
Fëmija që kish lindur
bori kishte në gojë,
për këmbë kishte rrota.
Krijesë më të shpifur,
pas Salvador Dalisë,
nuk kishte njohur bota.
(Curriculium vitae)
Dua
të di më tepër për këtë milioner, që po na mbush duart, është krejt e
natyrshme të rrëmoj e të mësoj për moshen e tij, ç'paska bërë që është
ngjitur kaq lart, ku rron, ku vete e ku qëndron, apo është fantomë e
s'kam për ta ndeshur kurrë, se ai nuk ka qejf të duket, nuk i pëlqen
buja, rekllama; merrni, thotë, për të tjerat është e kotë
të pyesni. Ka dhe të tillë, i përkasin një race të fortë, që japin, po s'marrin. Nuk i vret këpuca, nëse
merresh a nuk merresh me të, e lëvdon a e poshtëron, ai e bën jetën si
di vetë dhe s'pret asgjë, po veç hap barkun, shkund bardhakun dhe ndjek
seksin e bukur, ku të mund. Te kjo dobësi e tij mund të përfitohet se, siç kuptohet, ai është bohemian i shkujdesur dhe atyre viseve gjen flori sa të duash. Flori duam ne. Si këto:
Të shkretët, prindërit e mi,
u munduan
të më mësojnë nëpër shkolla
u munduan
të më mësojnë nëpër shkolla
të Mirën,
pa u llogaritur shpenzimi.
Unë mësova shkëlqyeshëm
pa u llogaritur shpenzimi.
Unë mësova shkëlqyeshëm
të Keqen,
pa bërë asnjë orë mësimi.
pa bërë asnjë orë mësimi.
(Shpërblimi)
Kjo
të çorodit sapak, se ne, mavritë idealistë, pandehim se ç'janë lart
duhet të kenë diçka prej ëngjëlli, ndonëse përvojat e hidhura flasin për
zhgënjime. Sa më lart, aq më... Jo, s'ma nxë goja për mirëbërësin tonë, që
qoftë bekuar, se po na bën të kamur. Ta thotë me gjithë mend, apo
tallet? Me ne e gjeti të tallet, ky zoti Eldorado? Mëshirë, për ne të
gjorët, që na e do zemra t'i marrim gjërat kallëp, se ashtu jemi mësuar,
ruajmë nder e përunjie për dorëshpuarit, theszbrazurit kuturu, që jo
vetëm thesin bosh s'marrin, po as ushkurin. Ç'moshë ka, në kurdisje të zemrës, apo kërkon vaj kandili?
Tani që mbusha të pesëdhjetat,
kam vënë gjithçka në rrugë të drejtë,
blej viagra, të ngjis të përpjetat,
duke i lënë kutitë pa etiketë.
kam vënë gjithçka në rrugë të drejtë,
blej viagra, të ngjis të përpjetat,
duke i lënë kutitë pa etiketë.
Për zemrën marr ca hapje si vezë,
për tension disa kokrra të verdha.
Çdo fund jave depozitoj në librezë,
pa i thënë sime shoqeje sa derdha.
për tension disa kokrra të verdha.
Çdo fund jave depozitoj në librezë,
pa i thënë sime shoqeje sa derdha.
Për rast nevoje kam kartë shëndeti
në kompaninë Interamerikan.
Të ndërroj makinë s'ma mban xhepi,
Tojota dhe ca kohë më mban.
në kompaninë Interamerikan.
Të ndërroj makinë s'ma mban xhepi,
Tojota dhe ca kohë më mban.
Çdo dokument e siguroj me një kopje,
përveç shënimeve për gazetën.
Xhamat në shtëpi i kam dopjo,
bravë kam gjetur më të shtrenjtën.
përveç shënimeve për gazetën.
Xhamat në shtëpi i kam dopjo,
bravë kam gjetur më të shtrenjtën.
Harrova të kujtoj siguracionet:
kam nga një të tillë për çdo gjë…
kam nga një të tillë për çdo gjë…
Vetem ndaj vdekjes nuk gjeta asgjë…
(Pesëdhjetëvjeçar)
Të
vjen për të qeshur dhe prej gjakut, atij gjakut të trazuar të poetit,
vijnë afinitetet, finesat e holla, që mund t'i
kuptojë vetëm sivëllau dhe ngrohesh, sepse ke të bësh me një tip të
hapur, të shqepur tejpërtej, që i duken dhe zorrët e barkut dhe të vjen
menjëherë urdhri i shpirtit të bijesh në fushë të nderit për të. Nëse e kërkon. Po ai s'ka për
ta kërkuar kurrë, se nuk e njeh atë fushë, është vagabond si ne,
vagabond i detit dhe i hënës, i pemëve dhe zogjve, i arratisë dhe i
marrëzisë, i gotës dhe i buzëve... Lëre, pa to të shohësh… tek e fundit, është si ne. Urrah! Po si e thotë... ta jep mu në lule të ballit!
Kur u zgjova nga hemoragjia,
kujtesa ime ishte bosh,
si të kishte rënë nëpër kotece dhelpra,
të mos kishte lënë vezë për kosh.
S'mbaja mend as kohën kur u linda,
nëse kisha prindër apo jo.
Dhe një grua, vazhdimisht te koka,
nuk e njihja, thoja: ç’është kjo?
Por m'u mbush sërish koshi me vezë,
pak nga pak të gjitha po i kujtoja...
Ah, të vinte prapë zonja dhelpër!
Nuk e di, në doja që ta zboja...
kujtesa ime ishte bosh,
si të kishte rënë nëpër kotece dhelpra,
të mos kishte lënë vezë për kosh.
S'mbaja mend as kohën kur u linda,
nëse kisha prindër apo jo.
Dhe një grua, vazhdimisht te koka,
nuk e njihja, thoja: ç’është kjo?
Por m'u mbush sërish koshi me vezë,
pak nga pak të gjitha po i kujtoja...
Ah, të vinte prapë zonja dhelpër!
Nuk e di, në doja që ta zboja...
(Hemoragjia cerebrale)
I
shvidhosur si ne, e dashka dhelprën, i bëhet të ikë e s'ikën... nuk e
lë ngarkesa, që i ka vënë perëndia mbi shpinë, ngarkesa që na i ndan
ne... i marri! Eh, i bëjnë zë ata
poshtë, se i kujton gjithmonë... Ndoshta
është lodhur, zhgënjyer, vidhisur e batërdisur prej shpinëkthyerve,
dashurive, jetës ekzistenciale, përvojave përplot neveri, marrëdhënieve
hipokrite, pabesive… E ç'duhet sinqeriteti i poetit, në një botë
shpirtkazmë, që të vë këmbën në fyt e të mbyt, po nuk hodhe hapin e
kasapit, të ndysh duart… Jo, ky yni, i mbushi me perla e ar dhe i bëri
firar nëpër faqe librash, që peshojnë ca gram… Po veçan ikonën e qëndisi
krejt në flori të pastër, ikonën e nënës, Shën Mërine me foshnjën Jezu
në krahë e bëri të përjetshëm, sepse e zografisi përsëri si di ai… Ah,
të ishte gjallë, nënokja e dashur dhe të
shikonte…
Nuk e dëgjova të ankohej kurrë.
Si je? e pyesja.
E njëjta përgjigje:
Mirë, të keqen, mamaja!
Vetëm një herë u ankua:
Nuk jam mirë...
Dhe ndodhi hataja.
Si je? e pyesja.
E njëjta përgjigje:
Mirë, të keqen, mamaja!
Vetëm një herë u ankua:
Nuk jam mirë...
Dhe ndodhi hataja.
Vetëm një herë u ankua,
të shkretën.
Mjaftonte
të më dhimbte gjithë jetën.
të shkretën.
Mjaftonte
të më dhimbte gjithë jetën.
(Mamaja)
Nëna dhe babai. Të dy, ashtu si ishin, i bëri të pasur (ah!) pas vdekjes. Ata s'dinë gjë, për zotin Eldorado. Ore, po ç'dodh, atij të pikuri i është mbushur mendja, se pasuria e vërtetë është atje poshtë. I vë veshin
dherave, merr udhët e shkon në atë shtëpinë prej guri, varur në shkëmb
me njëqind shpirtëra, se e mbajnë pëllëmbët e atyre që janë poshtë dhe
ikona, ku kandili rri ndezur.
Nuk më dëgjoi askush kur u bërtisja:
shtëpia duhet mirëmbajtur!
shtëpia duhet mirëmbajtur!
Grindeshin mbi çati qeramidhkat,
përfitoi shiu dhe u vodh si hije,
pikoi dhe kalbi krevatin e drunjtë,
ku dikur kishin gatuar mua
prindërit e mi të çartur.
përfitoi shiu dhe u vodh si hije,
pikoi dhe kalbi krevatin e drunjtë,
ku dikur kishin gatuar mua
prindërit e mi të çartur.
O, zot,
të shpëtoja, të paktën, librat me përralla,
shishkën e bojës,
penën që shkiste mbi letër,
duke tundur bishtin
si mi.
të shpëtoja, të paktën, librat me përralla,
shishkën e bojës,
penën që shkiste mbi letër,
duke tundur bishtin
si mi.
Fërshëllente vjershat e mia të para,
që shkruaja fshehtas
nga prindërit e mi.
që shkruaja fshehtas
nga prindërit e mi.
(Restaurimi i shtëpisë në fshat)
Vjen
e rri në një shtëpi me shpirtra, mbështetet te pusi i mbuluar prej
drizave dhe pret hënën, se ajo i ka mbetur në fshat, që t'ia presë me
duar lotët... Këtu janë mallet e patretur... I vijnë zëra, fantoma,
shtëpia dehet prej rakisë e zbret në fushë, do të marrë lumin e të
shkojë... Hëna ndez dritën dhe hijet shfaqen: janë ata të dy, mamaja dhe
babai. Dhe ai vë veshin të dëgjojë, që t'i kurdiset zemra se i ka pushuar…
Meraku i përhershëm i tim eti:
grua, ç'ma bëre shishen, nëma!
Përgjigja e zakonshme e sime ëme:
harrove që e thave dje mbrëma?
grua, ç'ma bëre shishen, nëma!
Përgjigja e zakonshme e sime ëme:
harrove që e thave dje mbrëma?
Unë dhe motra shihnim njëri-tjetrin,
komplotonim fshehtas, porsi minj:
vallë, si qe e mundur, që mamaja,
mund t'ia zhdukte shishen nën turinj?
komplotonim fshehtas, porsi minj:
vallë, si qe e mundur, që mamaja,
mund t'ia zhdukte shishen nën turinj?
Vijnë kujtimet vetë nga fëmijëria,
them t'i hedh në vjersha, që t'i kem…
Por më çahet hunda për pak uzo:
Ku ma fshehe shishen, moj, të them!
them t'i hedh në vjersha, që t'i kem…
Por më çahet hunda për pak uzo:
Ku ma fshehe shishen, moj, të them!
(Të trashëguarat)
Po
vjen mesnata, ajo ora blu, kur platitet gjithçka, bota fshihet si me
gomë dhe bluja sitet si miell, për bukën efemere të poetit. Eshtë çasti
të kujtojë Blu-në e
thellë, atë që trondit më tepër, arin e ikonës...
Nënë,
të solla të njohësh këtë vajzë kaq të bukur,
të thjeshtë e të ëmbël, siç ma kishe dëshirën.
Po pse të dridhet ajo zemër si flutur?
Ti vetë më thoje: gjej atë më të mirën!
Tani më qorton: të ma thoje më parë!
M'u mërzite, o shpirt? Të dua kaq shumë!
Doje të vije një përparëse të larë,
mos të t'i shihte duart gjithë brumë.
Doje t'i fshihje thinjat nën shami.
Kanë turp nga bora majëmalet e larta?
Asaj i kam thënë: rubinët e mi,
të nënës sime janë thinjat e arta.
të solla të njohësh këtë vajzë kaq të bukur,
të thjeshtë e të ëmbël, siç ma kishe dëshirën.
Po pse të dridhet ajo zemër si flutur?
Ti vetë më thoje: gjej atë më të mirën!
Tani më qorton: të ma thoje më parë!
M'u mërzite, o shpirt? Të dua kaq shumë!
Doje të vije një përparëse të larë,
mos të t'i shihte duart gjithë brumë.
Doje t'i fshihje thinjat nën shami.
Kanë turp nga bora majëmalet e larta?
Asaj i kam thënë: rubinët e mi,
të nënës sime janë thinjat e arta.
Të ulemi pak mbi pragun me gurë,
ku me prisje dikur, kur vija nga shkolla,
ndërsa flladi qëndiste mbi pëlhurë
të fustanit tënd, mbi këmbët e holla.
Të mbështesim kokën të dy, si fëmijë,
kësaj ane unë, andej dashuria.
Nga prehëri yt erë molle të vijë,
të mësohet ajo me gëzimet e mia.
Ndaj dhe ta solla këtë vajzë kaq të bukur,
të thjeshtë dhe të ëmbël, si një perri.
Të nis të vallëzojë shpirti yt, si një flutur,
dritë të të bëhet terri i varrit të zi.
T'i thuash tim eti, tek kthehet mërzitur,
pasi unë, si gjithnjë, larg do kem shkarë:
biri ynë, e beson, na solli një flutur!
I ziu ti, s'kishe fat për ta parë...
ku me prisje dikur, kur vija nga shkolla,
ndërsa flladi qëndiste mbi pëlhurë
të fustanit tënd, mbi këmbët e holla.
Të mbështesim kokën të dy, si fëmijë,
kësaj ane unë, andej dashuria.
Nga prehëri yt erë molle të vijë,
të mësohet ajo me gëzimet e mia.
Ndaj dhe ta solla këtë vajzë kaq të bukur,
të thjeshtë dhe të ëmbël, si një perri.
Të nis të vallëzojë shpirti yt, si një flutur,
dritë të të bëhet terri i varrit të zi.
T'i thuash tim eti, tek kthehet mërzitur,
pasi unë, si gjithnjë, larg do kem shkarë:
biri ynë, e beson, na solli një flutur!
I ziu ti, s'kishe fat për ta parë...
(Baladë për një shpirt dhe një flutur)
Ja
kush qenka bluja e thellë, as plazhi, as shpirti dashuror, as boja, po
ata që shkuan poshtë dhe lanë përsipër
litarin e mallit në fyt të këngës... shtërngo e vdis! Kaq herë vdis
prej mallit blu. Eh, zoti Eldorado, ky ishte margaritari yt blu, që s'e
kanë as bukuroshkat e Hollivudit, kur më kalojnë në tapetin e kuq e
vezullojnë si diejt e parajsës, po ma paska një shofer zisi, që e
shkullonte të shkretën me fund dhe një shtëpijake, që i dilnin thinjat
mbi shami dhe i kish gjithmonë duart me brumë. Bromp, për ju të
thjeshtët si zogjtë ferrakë, po që qëlluat ati dhe shpirti i shenjtë i
një biri bohemian, të krisur, që tallet me të gjitha, veç vdes për një
çikë hije, që vijnë nëpër kujtime. Veç në kujtime është poet me lot të vërtetë. Një pikë lot, një unazë dasme, nga ato me njëmijë krushq e muzikë të madhe. Si e mëposhtmja:
Shpirti më dhëmb, kur shoh shtëpinë e vjetër,
vazot pa lule në oborr.
Pesë pemë mbetën. Ngjan një kopsht tjetër,
si dashuritë,
që mbahen mend me zor.
Përreth avllisë, një mur me gurë të rënë,
ngjason me një kala,
që s'tremb askënd.
Këtu edhe dheu është sëmurur rëndë,
krimbat e lanë dhe ndërruan vënd.
vazot pa lule në oborr.
Pesë pemë mbetën. Ngjan një kopsht tjetër,
si dashuritë,
që mbahen mend me zor.
Përreth avllisë, një mur me gurë të rënë,
ngjason me një kala,
që s'tremb askënd.
Këtu edhe dheu është sëmurur rëndë,
krimbat e lanë dhe ndërruan vënd.
Veç pusi i vjetër është ai i pari,
të njëjtat histori thotë në çikrik litari.
të njëjtat histori thotë në çikrik litari.
(Shtëpia e vjetër)
Aty
në fshat i derdh thasët me florinj, aty i qan zemra, po atje ka vetëm
hije, se të gjithë janë ngritur me kuç e me maç dhe kanë marrë udhët për
larg, po edhe hijet mjaftojnë për ngushëllimin. Po ku kanë shkuar, pse e
kanë lënë atë fshat të kacavjerrë në shkëmb, nuk ndjejnë kurrfarë malli
për të, nuk ju vjen keq, që e kanë braktisur? Shkuan me zulm në fillim,
me gaz e me shpresë drejt qytetit të madh magjepsës, që ju dilte në
ëndërr, lanë pas luadhet me bar, gjerdhet e trysur nga kungujt dhe
kulpërat, pemët dhe karrot e drithit, kuajt, lumin, pusin e vjetër,
qeramidhet, që kur e kur
kërcisnin prej vetiu, mullirin, që s'bluan më miell për kuleçët me
mjaltë të fëmijërisë... eh,
sa kujtime... i kanë marrë me vete këto kujtime, që dalëngadalë u
kthyen në dhimbje e sfilitje, përballë betonit të qyteteve të mëdhenj.
Dhe gjithë mrekullia është te ajo gjetje e imtë, që gati s'bie në sy, te
ato elementë të kursyer, ku janë ngjeshur detaje e hollësi të vrojtuara
hollë e të hedhura shkujdesur:
Ne, djemve, që kemi ardhur nga fshati,
nuk na ngjitet qyteti.
nuk na ngjitet qyteti.
Tani jetojmë brenda një pylli betoni,
shëtisim në asfalt, mbi katër rrota,
na merr malli për hënën, hapim birra
dhe na shfaqet ajo nëpër gota.
Dikur tavan të shtëpisë kishim qiellin,
në arat me bostan numuronim yjet,
na përkëdhelnin në gjumë lulëkuqet,
laheshim përrenjve, që zbrisnin nga pyjet.
shëtisim në asfalt, mbi katër rrota,
na merr malli për hënën, hapim birra
dhe na shfaqet ajo nëpër gota.
Dikur tavan të shtëpisë kishim qiellin,
në arat me bostan numuronim yjet,
na përkëdhelnin në gjumë lulëkuqet,
laheshim përrenjve, që zbrisnin nga pyjet.
Jetojmë detyrimisht në qytet,
por fshati
vë hënën përnatë dhe na flet.
por fshati
vë hënën përnatë dhe na flet.
(Djemte qe erdhen nga fshati)
Po
ky Eldoradoja ynë hedh miliona për gëzimin e jetës me një “Let it be”,
si të bidëllsave, i kthen krahët trishtimit dhe kotësisë së jetës, i
shkullon nja dy, tre a katër gota dhe i thotë Odiseut me shokë të vinë e
ta marrin në aventura të reja, se është qejfli i prapë i librit dhe i
kënaqësisë se mishit, që ia vlen t'u jepesh. Këtu, në këtë pikë, s'ka më
dorëshpuar se ai, aq sa lëvizin dhe gurët e varreve atje në fshatin e
hijeve
dhe atij i vjen zëri i dhembshur i nënës: shtrëngo dorën, o mavri, se
do të mbetesh pa brekë në bythë, po ai të tijën, se është poet dhe
poeti, për fat, e ka një dërrasë mangut. Eh, si di ta harlisë këtë këngë
të Khajamit, ky sevdalli i vreshtës së Dionisit:
Ndalon para ikonës së Shën Mërisë,
buzët e saj të kuqe ngjit në xham.
Pas saj,
pikërisht atje i ngjit dhe unë,
harroj ku jam.
buzët e saj të kuqe ngjit në xham.
Pas saj,
pikërisht atje i ngjit dhe unë,
harroj ku jam.
Të tjerët
më ngutin në sup ngadalë...
më ngutin në sup ngadalë...
Më fal, Shën Mëri,
bëra blasfemi!
Por dhe ti ke djalë…
bëra blasfemi!
Por dhe ti ke djalë…
(Blasfemi)
Apo...
Një milion shqiptarë
shkruajnë vjersha. Domethënë,
gati një në katër.
shkruajnë vjersha. Domethënë,
gati një në katër.
Kadareja, Spahiu, Hyzoti,
nja pesëqind të mirë. Dhe unë,
pa hatër.
nja pesëqind të mirë. Dhe unë,
pa hatër.
Çdo njeri nga ata, prej poezisë,
ndonëse nuk e thotë,
diç mori...
ndonëse nuk e thotë,
diç mori...
Unë, pse të jem kaq budalla?
As dhe një dashnore,
dreqi e mori!
As dhe një dashnore,
dreqi e mori!
(Një në katër)
Ose...
Nuk është dhe kaq e keqe
vdekja,
mbase e shajmë dhe kot.
vdekja,
mbase e shajmë dhe kot.
Të vijnë dhe ata, që nuk të duan
dhe u rrëshqasin lot.
dhe u rrëshqasin lot.
E keqja eshte: nuk ngrihesh dot!
(Të mirat dhe të këqijat e vdekjes)
Po si të mos ta vë dhe këtë poezi, që është peshuar prej Eldorados me flori Uoll Striti:
Mushtin e sivjetëm s'e pëlqeu asnjë.
Nuk pihet, tha im atë
dhe heshti.
Ndërsa fshati thosh njëqind e një,
ai tha këtë:
s'u dashurua vreshti..
Ndaj ti gjysh puth poçet dy nga dy?
tha im nip,
goja i shkoi te veshi.
E pa vëngër plaku: nuk ta tha kush ty?
Nuk shartohet rrushi
me doreza leshi!
Embëlsinë e dorës pret kur e sharton,
ndryshe i ngel hatri
dhe bëhet pa shije.
I ngjan gruas vreshti: ngrohtësi kerkon,
të të nxehë pastaj,
sa dhjetë batanije.
Nuk pihet, tha im atë
dhe heshti.
Ndërsa fshati thosh njëqind e një,
ai tha këtë:
s'u dashurua vreshti..
Ndaj ti gjysh puth poçet dy nga dy?
tha im nip,
goja i shkoi te veshi.
E pa vëngër plaku: nuk ta tha kush ty?
Nuk shartohet rrushi
me doreza leshi!
Embëlsinë e dorës pret kur e sharton,
ndryshe i ngel hatri
dhe bëhet pa shije.
I ngjan gruas vreshti: ngrohtësi kerkon,
të të nxehë pastaj,
sa dhjetë batanije.
(Sekreti i vreshtit)
Eh,
veç ka një të metë, pasaniku Eldorado, dhe s'është e vogël kjo mavri e
metë, nuk i hapet dora për patriotët, që janë shtuar shumë, s'jep për
ta, edhe po t'i qahesh e t'i lutesh, se ka të bëjë me fatet e mëmëdheut,
rënë në duar të zuzareve, të rezilëve e derbederëve, po ai hiç dhe ja
ç'shkruan dambllamadhi, me një sy prej fajkoi, që sheh dhe tejpërtej
asaj stërpike të helmit të gjarpërit që pickon, se e ndihmon stofi i
kripur i gazetarit, me një ndjenjë
të hollë humori shvejkian, që ia njohin të gjithë nëpër tavernat dhe
uzeritë greke me buzuke e pjata të thyera, ku bëhet thumb e shkrumb.
Jep, i them, ç'bën ti, ore, janë patriotët tanë ata, që mbajnë mëmëdheun
në këmbë, po ai zbardh dhëmbët, si një antipatriot i vërtetë. Bëni
kujdes, se në çdo vjershë të këtij disidenti, hedhur shtat në kohë dhe
vend të gabuar, rrëzëllin mekur si nën hi, ironia e hidhur, tallja,
qesëndia mëndjeshkulëse me tatunë kombëtare, kamikaz është pak të thuash
për të, se a shkruhet kështu? Jo, prangat janë ngushëllim, e do mu në lule të ballit! Gjykojeni vetë:
Këngë majekrahu dhe legjenda,
hone midis historisë,
gjysma e kohës të ngujuar brenda,
gjysma tjetër pijnë tek shqipet sisë.
Nuk besuan kurrë në asnjë zot,
por ngaherë në Olimp qenë të shtëpisë.
Asnjë shpikje s'i dhanë botës dot,
hone midis historisë,
gjysma e kohës të ngujuar brenda,
gjysma tjetër pijnë tek shqipet sisë.
Nuk besuan kurrë në asnjë zot,
por ngaherë në Olimp qenë të shtëpisë.
Asnjë shpikje s'i dhanë botës dot,
shpikën veç kazanin e rakisë...
(Patriotët)
I
la të gjitha ç'kish Eldoradoja ynë, po veç mori me vete atë të
pahapurin, nje thes të zi sterre ky, të lidhur me ushkur brekësh
ushtari, ç'kish brenda do të thoni ju, tunxh dhe bronz për kambanat.
Kuptojeni vetë domethënien e kësaj, ndonëse ai ashik i vargut të prerë
me gërshërët e një rrobaqepësi të Kalvin Kleit, ku çdo gjë është në
vendin e vet, dhe s'luan grima, sepse duket që e ka në gjak këtë të
shkretë masë, pikuar me humor të zi, mençuri dhe befasi kumti pothuaj në
fund të çdo poezie, kaq qartë dhe me emocion të drejtpërdrejt i vjen
kënga e sirenës, që të bën kokallë, sa ty nuk të mbetet veç të bësh
grimasën e një qeshjeje prej palaçoje dhe të ndalosh me dhunë një pikë
lot, që bëhet gati të dalë, se nuk do t'ia falësh këtë kënaqësi një
firauni, që s'e çan bythën për lavdi e pikërisht prej
kësaj, të mëdhenjtë e nginjur prej lavdisë, gjejnë rastin t'ia
shpejtojnë hapjen e thesit të fundit. S'durojnë jeniçerët e Nobelit
qoftë dhe një thërrime tërheqjeje vëmendjeje, se na qenka në këtë botë
dhe një zoti Eldorado, që... Po
ai, i paturp, ua tund dhe atyre thesin, se ky thes është për të gjithë,
kur të vijë dita e shënuar në defterët e atij lart dhe të këndohet
mesha e përmortshme. Thuhet me bukur se kaq?
Nuk më pëlqen drejtkëndësh a katror,
një varr të rrumbullaktë dua për vete...
Të mos ngjasojë me dyert e dritaret,
në burgjet që kalova,
një varr të rrumbullaktë dua për vete...
Të mos ngjasojë me dyert e dritaret,
në burgjet që kalova,
gjatë një jete.
(Amanet)
Po s'dua ta mbyll këtu. S'më bën zemra. Ku t'i lemë kënaqësitë e librit dhe
të mishit? Por jo, dua të them
diçka tjetër, të shenjtëroj një shenjtëri, se poeti e ka një dërrasë
mangut, që të nxerë më shumë qiell, po këtë budallai s'e di. Përsëri
nëna, po s'ka mbetur më asnjë thërrime ar, veç tunxh për kambanë.
Poeti, si i çartur që është, (prandaj sot, sa thua fjalën poet, njerëzve
ju kujtohet çmendina), nxjerr zemrën. Herë të tjera bën sikur, por
tani...
Prapë
kulaçe me mjaltë gatuan,
nënë?
Nesër kam ditëlindjen...
Nuk m'i harrove kurrë,
moj e mira.
Por pse, këtu e dhjetë vjet,
qyshkur ke ikur,
gatuan të njejtat ëmbëlsira?
kulaçe me mjaltë gatuan,
nënë?
Nesër kam ditëlindjen...
Nuk m'i harrove kurrë,
moj e mira.
Por pse, këtu e dhjetë vjet,
qyshkur ke ikur,
gatuan të njejtat ëmbëlsira?
(Kulaçe me mjaltë)
E, rrofsh, zoti Eldo... po ai s'ka më flori për të ndarë, se erdhi fundi... atëhere, po i them emrin e vertete; rrofsh, o GRIGOR JOVANI,
që na shpure në dyzetë çezma e s'na dhe ujë, të bekuarin ujë, që e pimë
dhe s'e pimë, se ti të gënjen. Mbyllet libri yt, “Blu e thellë”, futet
në raft. Sikur s'ke
pirë gjë. Pa dale ta hap përsëri, pi e s'ngopesh, po sa e mbyll, s'di në ke pirë. A, rrufjan, ia ke lënë librit litarin jashtë, që të na marrësh në qafë.
Nju Jork, 2013