Nga Aleko Likaj
Luan Xhuli eshte autori i botimeve ne tre gjuhe. Me profesion inxhinjer – kimist, per me shume se dy dekada ne sektorin e naftes, ai i eshte kthyer pasionit te vjeter te letersise, qe nga viti 90 te. Eshte marre edhe me publicistike, dhe njihet si autor i shume teksteve te kengeve per femij e te rritur. Prej vitit 1995 jeton dhe punon ne Greqi si emigrant ekonomik. Ne kete vend, ai ka mundur qe te botoje poezi ne shtypin e dites, dhe ne revistat letrare. Eshte nderuar me tituj dhe çmime te ndryshem. Eshte marre dhe vazhdon qe te beje perkthime nga gjuha greke.
"Besoj", ka qene libri i tij i pare me poezi i botuar ne vitin 90 te, dhe kane pasuar pastaj edhe dy vellime te tjera, serrish me poezi, si "Maska e Kohes" ne vitin 2003 dhe, "Nje firme me shume", ne vitin 2005.Tre vite me vone, "Diten e enderoj, naten e le zgjuar" nga shtepia botuese "Globus". Ndersa ne proze pas noveles, "Ariani", ne vitin 2007 te, ka shkruar dhe botuar edhe librin me tregime, "Ku po shkon o Devoll".
Autori, Luan Xhuli, suksesin e tij e ka kerkuar edhe ne gjuhen greke, ku njeh deri tani disa botime vellime me poezi, si dhe perralla per femije, ndonje liber prej tyre, Xhuli i etiketon si tregime. Shtepia Botuese « Elinika Gramata », ne harkun e tre viteve ka perfshire tituj si, "Biografia e syve", "Qeparisi qe donte te matej me qiellin", dhe,"Perralla per femije". Ndersa nga botimet e Kastanjotit, vlen te permendet libri poetik, "Mbaj ere molle" Gjithashtu, ne proçes botimi ne kete ent botues, eshte edhe vellimi me poezi, "Kujt t'i kerkosh tani te falur". Kjo shtepi botuese ne mareveshje me botues franceze, « Libera », ka pergatitur nje vellim me vjersha ne kete gjuhe, i cili eshte hedhur ne qarkullim ne France, pak kohe me pare. Te drejten e autorit e ka marre Shtepia Botuese Greke.
* * *
Luan Xhuli shfaqet ne poezine e tij, si nje poet i formuar dhe orgjinal ne ritmin e vargut, me nje lloj muzike, qe di ta « orkestroje » mire. Keto dite kam mundur qe te lexoj disa prej vellimeve te tij, dhe jam ndjere i befasuar me metaforen shume ngjyreshe, qe te duket se te merr ne udhetimet e kujtimeve te tij, per te çuar ne universin e botes se emigrantit, larg Atdheut. Jam ndjere mire personalisht, kur kam hasur edhe me vleresime serioze nga poetet greke, ne shtypin e perditshem te atij vendi... Keshtu, Niko Vatupulo, ne 10 Gusht 2006 tek « Ikafemerini », nen titullin, « Poezia ne kufijte e rrefimit », thote se, « Luan Xhuli eshte poet i ndjenjes, i se thjeshtes, i se bukures, i rrefimit, i vleres, i kujtimit, i llahtares. Vargu i tij te rremben ne rrjedhen e se perditeshmes ». Ndersa poeti dhe kritiku Vasili Ruvali ne 29 Gusht 2006 tek e perditshmja tjeter greke « Elejferotipia », ne analizen e tij, nenvizon se, « Libri poetik « mirizo milo » ( arome molle), te fut ne nje kopesht te vertete poetik, qe edhe pse ka dale nga ai, vazhdon te kundermoje molle nga te Korçes ». Ne artikullin « Atdheu i dyte na sheron…thote se, …keshtu shprehet poeti, Luan Xhuli, kur e pyesim per veprat e tij. Autor i tre vellimeve me poezi, me botime ne shume revista letrare-artistike ne Greqi, me çiltersine e nje femije te thote : Une, si poet, nuk kam vetem ngarkesen emocionale te se sotmes, por edhe te kaluares sime. Me dinamiken dhe forcen e gjuhes greke, shume nga ato cilesi marrin tjeter forme, me shprehese, me poetike. Per mua, ambjenti ku po jetojme tani, nuk eshte vetem vendi ku emigrova, eshte nje atdhe i dyte, qe na sheron dhe na shton cilesine dhe ndjenjat
Erdha dikur si nje peme e vogel,
qe s’ngopet me klorofil, s’ngopet…
shkruan poeti pa u shtirur dhe pa pozuar.
I tille eshte poeti shqiptar, qe shkruan ne gjuhen greke… »
Perseri nga faqet e kesaj gazete, gazetaria greke K. Vasillaqi, thote per poetin qe ka lindur ne Baban te Korçes se, « poezite e tij kane drite, diell…si nje shtepi me shume dritare… » Poetia dhe botuesia A. Xandra, nenvizon se, « Luan Xhuli, qe shkruan ne gjuhen greke, te befason me te thjeshten, qe se njohin te tjeret ». Nje tjeter botues dhe poet grek, J.Hronas i kosideron poezit e e Xhulit si, « te verteta, qe i mungojne kohes…dhe flasin duke te pare ne sy… ». Kurse shkrimtari J. Ksanthulis thekson se « Poezite e tij, (L.XH) jane aq te pasura, sa ngjasojne me femijet e pafuqishem, ku nuk mund qe te veçosh asnje ». Nje tjeter poeteshe dhe kritike letrare greke, M.Laina, ndalet per te thene se, « Vargjet e Xhulit, jane rruge te gjera, ku figuracioni letrar, s’e ndjen ngushtesine… ». M.Kanas, poet, shkruan se, « Akoma nuk e kam marre vehten, nga ato qe me shkaktoi poezia e nje poeti shqiptar, qe shkruan ne greqisht…bravo…
Por per poetin Xhuli, kane shkruar ne shtypin e perditshem brenda dhe jash trojeve te atdheut, edhe plot nga poetet dhe shkrimtaret shqiptare si , Kacalidha, Kapllani,Jani, Pojanaku, Jovani, Gjoka, Topalli, Petromilo e te tjere, shumica prej tyre jetojne dhe punojne ne shtetin fqinj, si emigrant.
Luan Xhuli eshte autori i botimeve ne tre gjuhe. Me profesion inxhinjer – kimist, per me shume se dy dekada ne sektorin e naftes, ai i eshte kthyer pasionit te vjeter te letersise, qe nga viti 90 te. Eshte marre edhe me publicistike, dhe njihet si autor i shume teksteve te kengeve per femij e te rritur. Prej vitit 1995 jeton dhe punon ne Greqi si emigrant ekonomik. Ne kete vend, ai ka mundur qe te botoje poezi ne shtypin e dites, dhe ne revistat letrare. Eshte nderuar me tituj dhe çmime te ndryshem. Eshte marre dhe vazhdon qe te beje perkthime nga gjuha greke.
"Besoj", ka qene libri i tij i pare me poezi i botuar ne vitin 90 te, dhe kane pasuar pastaj edhe dy vellime te tjera, serrish me poezi, si "Maska e Kohes" ne vitin 2003 dhe, "Nje firme me shume", ne vitin 2005.Tre vite me vone, "Diten e enderoj, naten e le zgjuar" nga shtepia botuese "Globus". Ndersa ne proze pas noveles, "Ariani", ne vitin 2007 te, ka shkruar dhe botuar edhe librin me tregime, "Ku po shkon o Devoll".
Autori, Luan Xhuli, suksesin e tij e ka kerkuar edhe ne gjuhen greke, ku njeh deri tani disa botime vellime me poezi, si dhe perralla per femije, ndonje liber prej tyre, Xhuli i etiketon si tregime. Shtepia Botuese « Elinika Gramata », ne harkun e tre viteve ka perfshire tituj si, "Biografia e syve", "Qeparisi qe donte te matej me qiellin", dhe,"Perralla per femije". Ndersa nga botimet e Kastanjotit, vlen te permendet libri poetik, "Mbaj ere molle" Gjithashtu, ne proçes botimi ne kete ent botues, eshte edhe vellimi me poezi, "Kujt t'i kerkosh tani te falur". Kjo shtepi botuese ne mareveshje me botues franceze, « Libera », ka pergatitur nje vellim me vjersha ne kete gjuhe, i cili eshte hedhur ne qarkullim ne France, pak kohe me pare. Te drejten e autorit e ka marre Shtepia Botuese Greke.
* * *
Luan Xhuli shfaqet ne poezine e tij, si nje poet i formuar dhe orgjinal ne ritmin e vargut, me nje lloj muzike, qe di ta « orkestroje » mire. Keto dite kam mundur qe te lexoj disa prej vellimeve te tij, dhe jam ndjere i befasuar me metaforen shume ngjyreshe, qe te duket se te merr ne udhetimet e kujtimeve te tij, per te çuar ne universin e botes se emigrantit, larg Atdheut. Jam ndjere mire personalisht, kur kam hasur edhe me vleresime serioze nga poetet greke, ne shtypin e perditshem te atij vendi... Keshtu, Niko Vatupulo, ne 10 Gusht 2006 tek « Ikafemerini », nen titullin, « Poezia ne kufijte e rrefimit », thote se, « Luan Xhuli eshte poet i ndjenjes, i se thjeshtes, i se bukures, i rrefimit, i vleres, i kujtimit, i llahtares. Vargu i tij te rremben ne rrjedhen e se perditeshmes ». Ndersa poeti dhe kritiku Vasili Ruvali ne 29 Gusht 2006 tek e perditshmja tjeter greke « Elejferotipia », ne analizen e tij, nenvizon se, « Libri poetik « mirizo milo » ( arome molle), te fut ne nje kopesht te vertete poetik, qe edhe pse ka dale nga ai, vazhdon te kundermoje molle nga te Korçes ». Ne artikullin « Atdheu i dyte na sheron…thote se, …keshtu shprehet poeti, Luan Xhuli, kur e pyesim per veprat e tij. Autor i tre vellimeve me poezi, me botime ne shume revista letrare-artistike ne Greqi, me çiltersine e nje femije te thote : Une, si poet, nuk kam vetem ngarkesen emocionale te se sotmes, por edhe te kaluares sime. Me dinamiken dhe forcen e gjuhes greke, shume nga ato cilesi marrin tjeter forme, me shprehese, me poetike. Per mua, ambjenti ku po jetojme tani, nuk eshte vetem vendi ku emigrova, eshte nje atdhe i dyte, qe na sheron dhe na shton cilesine dhe ndjenjat
Erdha dikur si nje peme e vogel,
qe s’ngopet me klorofil, s’ngopet…
shkruan poeti pa u shtirur dhe pa pozuar.
I tille eshte poeti shqiptar, qe shkruan ne gjuhen greke… »
Perseri nga faqet e kesaj gazete, gazetaria greke K. Vasillaqi, thote per poetin qe ka lindur ne Baban te Korçes se, « poezite e tij kane drite, diell…si nje shtepi me shume dritare… » Poetia dhe botuesia A. Xandra, nenvizon se, « Luan Xhuli, qe shkruan ne gjuhen greke, te befason me te thjeshten, qe se njohin te tjeret ». Nje tjeter botues dhe poet grek, J.Hronas i kosideron poezit e e Xhulit si, « te verteta, qe i mungojne kohes…dhe flasin duke te pare ne sy… ». Kurse shkrimtari J. Ksanthulis thekson se « Poezite e tij, (L.XH) jane aq te pasura, sa ngjasojne me femijet e pafuqishem, ku nuk mund qe te veçosh asnje ». Nje tjeter poeteshe dhe kritike letrare greke, M.Laina, ndalet per te thene se, « Vargjet e Xhulit, jane rruge te gjera, ku figuracioni letrar, s’e ndjen ngushtesine… ». M.Kanas, poet, shkruan se, « Akoma nuk e kam marre vehten, nga ato qe me shkaktoi poezia e nje poeti shqiptar, qe shkruan ne greqisht…bravo…
Por per poetin Xhuli, kane shkruar ne shtypin e perditshem brenda dhe jash trojeve te atdheut, edhe plot nga poetet dhe shkrimtaret shqiptare si , Kacalidha, Kapllani,Jani, Pojanaku, Jovani, Gjoka, Topalli, Petromilo e te tjere, shumica prej tyre jetojne dhe punojne ne shtetin fqinj, si emigrant.
Nuk ka komente:
Posto një koment