e mërkurë, tetor 22, 2008

Mërzia e thellë e vetmitarit Luis Medina

Tregim

RAMIZ GJINI


Nëntëdhjetë vjeçari Luis Medina, banor i apartamentit të katit të parë, telefonoi e tha se i qe djegur llampa e dritës në guzhinë.
Qysh para gjashtë muajshë, kur fillova punë si mirëmbajtës i pallatit, e deri tani, që po shkruaj këto radhë, mund t’i kemë ndërruar llampat e apartamentit të tij më tepër se pesëdhjetë herë.
Sipas një llogarie të thjeshtë, që bëra me vehten, këtij vetmitari të plakur e të harruar nga bota, asnjë llampë elektrike nuk i ka rezistuar më shumë se një javë. Kurse kompania, “Sunlite”, që i kishte prodhuar, shkruante mbi kartonin e amballazhimit, se jepte garanci, që një llampë me kapacitet shtatëdhjetë e pesë voltë, rezistonte ndezur, tek e pakta, njëmijë orë.
Herën e fundit, - kjo ndodhi para katër ditësh, - ia kisha hequr një llampë në guzhinë. Më kujtohet mirë, që bloza e tymit, pati krijuar nga brenda asaj llampe të djegur, një figurë, mu si një krimb i madh trungu të kalbur, me kokën sterrë të zezë. Athua se e kishte vizatuar një dorë e padukëshme dhe e stërvitur artisti. Pa i thënë asgjë plakut, e hodha në koshin e plehërave, që ndodhej diku pranë derës. Pastaj, mora një llampë të re, që Luisi e kishte lënë për mua sipër tryezës dhe e vendosa në vend të asaj që hoqa. Atë ditë, ai tha se donte të dilte jashtë, por, s’mundej, pasi i dhimbnin kockat. Për më tepër, qielli ishte vrenjtur dhe rrekej të binte shi.
Nganjëherë, kur jashtë dita qe me diell dhe e ngrohtë, Luisi, dilte nga shtëpia, thjeshtë për endirë. Bënte ecajake të vogla, i ndihmuar nga kujdestarja e tij ngalakaqe, Laura.
Laura, i shërbente Luisit me orar të reduktuar dhe paguhej nga bashkia e qytetit tw New York-ut. Një pjesë të mirë të ditës, si dhe gjithë natën, Luisi e kalonte i vetëm në shtëpi. Por, edhe gjatë kohës kur Laura gjendej bashkë me të, ai qe i dënuar të dëgjonte ankesat e saj. I qahej plakut për një farë Dimitri, që ajo e thërriste shkurt Dima, - një tip rusi allçak, që ia binte asaj shpirtin në majë të hundës.
- Mos u mërzit Laura, - e ngushëllonte Luisi, - Gëzohu, që tashmë, ti ke vërtet arsye për ta lënë Dimën e për të gjetur një tjetër . Dhe kjo, do të thoshte: “Jepi munxën Dimitrit dhe mos na çaj veshët me të”.
Ngalakaqes Laura, i vinin përshtat këto fjalët e tij, ndaj, menjëherë, niste t’ia hapte fletët lakrorit me një ngazëllim lirik: i tregonte për një djalosh me origjinë polake, i cili, nuk qe si Dimitri, por, xhentil e i dashur. Na e kishte njohur një ditë gjatë udhëtimit me tren dhe patën shkëmbyer bashkë edhe numrat e telefonave. Madje, të nesërmen, kishin parë edhe një shfaqje teatri në Broadway, kishin darkuar në një hotel të klasit të parë e kushedi çfarë tjetër... Dokrra në diell, që plakut rrozgan, në njërin vesh i hynin, në tjetrin i dilnin.
Në fillim, e bëja pa përtesë ndërrimin e llampave në apartamentin e vetmitarit Luis Medina. Natyrisht, jo për bakshishin e vogël, që ai s’harronte të më fuste në dorë teksa lagohesha, por, e bëja pse më pëlqenin ato historitë që tregonte. Për çdo herë, me kërkesën e tij, ulesha me mendimin për të qëndruar vetëm pesë minuta dhe mbërthehesha aty për një kohë të gjatë. Ama, kur ai, nisi të më telefononte gjithnjë shpesh e më shpesh për të njëjtin problem, atëherë mendova, që ndoshta, diçka nuk qe siç duhej në rrjetin elektrik. Kështu, i bëra një kontroll të hollësishëm gjithë linjës, por nuk gjeta ndonjë gjë që duhej ndrequr. Ndonëse nuk e dija egzakt ku qëndronte problemi, thjeshtë për të bërë një provë, ia hoqa siguresat rrjetit të apartamentit të tij dhe i zëvendësova me të reja. Por, edhe pas kësaj pune, ndërsa ditët kalonin, vetmitari Luis Medina, vazhdonte të telefononte shpesh e më shpesh e të thoshte, se i qe djegur llampa. Një herë në guzhinë, një tjetër herë në korridor e kështu me radhë... Dhe unë, qeshë i obliguar të shkoja për t’ia ndërruar, e gjithashtu, për çdoherë, si me një rast, të rrija pak çaste për t’u llafosur me të. Mirëpo, kjo historia e llampave që digjeshin pa ndonjë shkak, dukej sikur nuk do të kishte fund. U rropata gjatë për të gjetur një zgjidhje, dhe, kur nuk munda, i telefonova një mikut tim, inxhinier elektrik, i cili, banon në New Jersy. Ai më këshilloi të provoja të vendosja njëherë në linjën kryesore të rrjetit, një si tip stabilizatori të vogël. Më shpjegoi, që ky mjet i thjeshtë, mbante nën kontroll impulset e fuqishme të rrymës, dhe njëkohësishtë, i filtronte ato.
Ia thashë këtë Luisit dhe ai e pranoi ofertën time. Kështu, e bleva atë mjet stabilizues dhe e instalova në linjën kryesore të rrjetit. Pastaj, i dhashë atij faturën dhe ai e pagoi bashkë me hakun tim të punës. Por, për çudinë time, edhe ky stabilizator i instaluar në rrjet, nuk dha ndonjë rezultat. Plaku Luis, vazhdonte të më telefononte, dhe mua, do të më duhej sërish të shkoja, të paktën, dy herë në javë për t’i ndërruar llampat.
Një ditë, kur ai po më fliste me shumë mall e dashuri për gruan e tij, tashmë e vdekur, pata një ndjesi mistike: mos ndoshta kishim të bënim me ndonjë nga ato rrengjet, që thuhet se të vdekurit u punojnë nganjëherë të gjallëve? A nuk vazhdonin të ndodhnin këto fenomene në disa shtëpi, që amerikanët i quajnë “most hunted“? Mos ndoshta, atë gruan e tij të vdekur, e pati marrë malli të luante me të gjallin Luis?
Dalngadalë, erdh’ e mu forcua një llurbë dyshimi, që shpirti i kësaj gruaje, i dërrmuar nga pritja e gjatë, e linte nganjëherë atë botë dhe vinte e hynte në apartamentin e ish burrit të saj të vetmuar. Pastaj, me një marifet, që vetëm të vdekurit e dinë, i digjte llampat si të deshte t’i thoshte: “Mjaft, Luis, me këtë dritë të shpifur e të gënjeshtërt, për të cilën, të duhet të paguash faturën çdo kryemuaj. Erdhi koha, të vish pranë meje ku do të ndriçohesh nga një dritë e dlirë dhe hyjnore, pa çelësa që prishen, llampa që digjen e fatura pagese“.
Ia thashë këtë Luisit si me humor dhe ai, qeshi e tha:
- Unë e di, që Nensin tim e ka marrë malli, ashtu siç më ka marrë edhe mua. Por, nuk besoj të kërkojë të më heqë, atë, që Zoti ka bërë ymër“.
Ndërsa vazhdoja t’ia ndërroja llambat e djegura, ma shkrepi të rrëmoja në njërën nga bibliotekat e Brooklyn-it ku gjeta një libër të shkruar nga një far dr. Raymond A. Moody, i ndihmuar nga Elisabeth Kubler-Ross. Ky libër titullohej ”Life After Life” dhe rrekej të shpjegonte jetën pas vdekjes. Qe botuar e ribotuar, në s’gaboj, nja pesëdhjetë e tre herë, që do të thoshte, se kishte qenë i lexuar nga miliona njerëz.
E shfletova fletë pas flete këtë libër, duke e lexuar me kujdes, me shpresën se mos gjeja aty të fshehta mistike, raporte e fakte lidhjesh mes frymëve të vdekura dhe atyre të gjalla. Por, gjatë leximit, unë pashë, që shumica e eksperiencave të grumbulluara aty, qenë nga ish pacientë të sëmurë kristianë, që kishin provuar vdekje klinike.
Gjatë vdekjes klinike, shpirtërat e tyre, kishin braktisur trupat. Pastaj, patën ecur përmes një tuneli të gjatë e të errët. Ata tregonin, që në fund të këtij tuneli, fekste një dritë-ëngjëll, nga e cila, buronte një zë që i pyeste, çfarë kishin bërë në jetë. Nga përgjigjja, që ata do jepnin, varej fakti, nëse do të hapej dera e parajsës apo ajo e ferrit. Mirëpo, në vend që të përgjigjeshin, ata qenë kthyer e ia kishin mbathur me të katra, sepse, medemek, qenë kujtuar për diçka që paskan harruar ta bënin. Atëherë, shpejt u binda, që ky libër, nuk kishte gjë tjetër, përveç disa informacioneve paralele, të ngjashme me shkrimet e shenjta, që të them të drejtën, Sania, e ndjera gjyshja ime, i ka pas ditur përmendësh.
Kur u dhashë brenda në apartamentin e tij për punë të asaj llampës së djegur, qe vakt mbrëmje. E gjeta qyqevetëm në guzhinë, te ulur në karrige, me të dy parakrahët e vendosur mbi tryezë, i ndërkallur në mendime dhe me shpirtin e thekur nga vetmia. Më kishte lënë një kopje të çelësit, që sa herë t‘i shkoja për t‘i ndërruar llampat, të mos e merrte mundimin për t’u ngritur e për të më hapur derën.
Guzhina, ndriçohej disi nga drita e zbehtë e korridorit. Me duartë që i dridheshin e memzi i bindeshin, ai përpiqej të sistemonte ngadalë disa fotografi të vjetra, të bëra para gjashtëdhjetë vjetësh. I nxirrte nga një album i grisur dhe i fuste në një tjetër album të ri. Ashtu siç qe, i zhytur në mugëtirë, i harruar nga bota, i plakur e i dobësuar, dukej si të qe ngritur nga varri për të bubërritur të shkuarën e tij të largët.
- Njeriu, në moshën time, - tha pas pak ai, - është i tepërt në këtë botë.
Pastaj, shtoi, se ishte i dëshpëruar, ngase i pati telefonuar të birit në Florida, por i qe përgjigjur sekretaria telefonike dhe i kish thënë të linte mesazh.
E pyeta çfarë moshe kishte i biri.
- Sapo ka mbushur shtatëdhjetë vjeç, - tha ai me tonin e zërit të një prindi, që krenohet me djalin e tij, - Ka dalë në pension dhe tashmë, luan me nipërit e mbesat e vogla.
Ndërkohë, afrova një karrige, hypa në të dhe hoqa llampën e djegur. Por, u habita kur vura rè, që në dorë mbaja të njëjtën llampë, që unë, e kisha hequr njëherë katër ditë më parë. Thjeshtë për t’u siguruar, e vështrova sërish ngultas me vëmendje. Nuk kishte pikë dyshimi: ishte e njëjta llampë, me atë figurën si një krimb i madh trungu të kalbur, me kokën sterrë të zezë, formësuar nga bloza e tymit brenda qelqit.
Pa çelur gojë, me një lëvizje të matur të dorës, që të mos thyhej, e hodha atë llampë të djegur në koshin e plehërave, që ndodhej diku pranë derës. Pastaj, mora llampën e re, që ai e pati lënë sipër tryezës, ia vajisa pak fundin e filetuar dhe e vendosa në vend të asaj, që sapo hoqa. Pata kujdes, të mos e vidhosja fort, me dëshirën e mirë, që, kur vetmitarit të plakur Luis Medina t’ia ngulte sërish kthetrat mërzia e thellë, të kishte mundësi ta hiqte lehtë. Pastaj, në vend të saj, të vendoste atë tjetrën, të djegurën, siç pati bërë ngaherë, thjeshtë, që të kishte një shkak për t’më thirrur.

New York, dimër, 2008

Nuk ka komente: