KRAH I THYER ZOGU

SHQIPONJA AXHAMI

(cikël poetik)

KRAH I THYER ZOGU

Cikël poetik nga vëllimi “Udha e Zogjve” të poetës Shqiponja Axhami, botuar nga Shtëpia Botuese “Klubi i Poezisë”, në Tiranë, 2015.

Poetja Shqiponja Axhami është një zë i rrallë në poezinë shqipe, i panjohur apo i mbuluar deri më tani nga poezia tallava dhe e shpikur. Korit të zogjve të qiellit i shkon mrekullisht kënga dhe zëri i saj, pasi nuk ngjan me asnjë nga zërat e shumtë dhe i shton ngjyrë qiellit të poetëve të vërtetë, i shton timbër të ri, drithërimë të re, vibrim të ri.

Poezia e saj është metaforë e beftë, ngazëllyese, origjinale. Kjo poezi jeton e fluturon larg në krahë zogjsh që mezi mbajnë dhimbjen në krahët e tyre ndërsa udhëtojnë drejt mallit për të ardhë a për të ikë drejt paqes së mbytur në ankth, drejt paqes që i kanë vu litarin në qafë e thikën në shpinë, loton në petale lulesh në mëngjese dielli, shkilet dhunshëm me këmbë vërbimi që rendin nëpër eshtra ëndrrash, drithëron zemrën nga mungesa e dashurisë, krijon statuja të gjalla malli për dashurinë, dhemb deri në asht të shpirtit ikjen e të dashurve…

Ndjeshmëria është tejet e lartë. Vargu i saj është tel i tendosur. Ajo nuk e njeh poezinë e mendjes pasi të gjitha i ka poezi zemre dhe zemra nuk i mban vetëm për vete të rrahurat e saj.

Poezia e Shqiponja Axhamit mund të duket e ngjashme me çdo poezi të bukur të poetëve më të njohur, por ajo është krejt krejt vetja e saj, është poezia e tokës së saj, e malit të saj Gjallicë në prehër të të cilit përkundet e rritet, mal që mban gjallë rrënjët e ëndrrave, është poezia e  dy Drinave të saj, të bardhit e të ziut, bekimit e mallkimit.

Gjithë librat që shkruhen në poezi a prozë magazinohen në biblioteka dhe përfundojnë në rafte ku rrallë ndonjëra ka fatin të rimerret në dorë.

Poezia e Shqiponja Axhamit besoj nuk do të ketë fatin e librave që s’u hapen kapakët dy herë. Jo. Kjo poezi do të pranohet me deshirë nga lexuesi, nëse do të njihet me të, nëse nuk do ta pengojnë librat e paduhur që rendin pa turp drejt lexuesit që ta neverisin domosdoshmërit atë e ta bëjnë, siç po ndodh, të mos prekë libër me dorë.

Është ndër rastet e rralla kur e kam të vështirë të zgjedh një cikël nga një libër 240 faqësh me poezi, sepse sejcila më duket më e bukur se e bukura. Si mbledhësi i perlave, që ia kthente të gjitha detit, unë do të doja që gjithë poezitë e librit “Udha e Zogjve” të poetës Shqiponja Axhami, t’ia hidhja në dorë çdo lexuesi që di të mrekullohet.

Rexhep Shahu

***

Ku di vdekja ç’është dashuria

që të dashka më shumë se unë…        

***

Mos fol,
por mësohu të duash sa unë.

BUKË TË VOGLA DËSHIRE

Jam skllav i shitur lirë
më blatoni pak liri
qoftë qefini im liria.

Atë ditë do t’ua kthej devenë e humbur
që kthen shkretëtirat në trëndafila
pemë blu do bëj krahët
të mbaj pa vdekur mijra gojë zogjsh
që ju të zgjoheni me këngë.

Skllavëritë po kthehen në sy fëmijësh
e në përrenjtë e shterrur
hëna do të bjerë mbi supe të dashuruarish
duke bërë bukë të vogla dëshire.

SHPIA JONË

Shpia jonë ashtë n’lulnajën që fle butë n'zemër t'malit
n’at lulnajë që mban ngrohtë qengjin e porsalindun.

Shkilet vetëm nga shputat e zbathuna

t’kambve t’vashave,

që vijnë netve si ylbere e kërcejnë 
për hanën që nusnohet me vetin në ftyrën e liqenit
që na mban her’ mbuluem, her’ shpluem
sa vashat qeshin me ne duke na mbulue me lule.

Shpia jonë

Ka kohë na thrret nëpër tinguj të ujshëm,
me shkue me pshtue, qingjin e rradhës
mbetun vetëm.

GOJËT E ZOGJVE 

Një ditë kanë me u lutë gojët e zogjve 
me fjalë njerëzish 
për nusen që mbet përroit 
te kërkue duvakun për bariun e humbur.

Atëherë trungjet do bëhen fyej 
gjethet lundra. 
Oh deti i lumnisë

do t’përqafojë hapat e tij 
ardhur mbi vesë.

KA RA MBRAMJA

Tani  ka ra mbramja i largëti im
kam me të dashtë shumë më tepër.

Që je kështu i largët
ti vjen duke më kujtue pyllin
që ulëron lindjen e të gjitha guximeve.
Vjen butë duke më kujtue të gjitha detet
duke më lëshue si floknajë prej ajri nëpër gjinj
të gjitha udhët që s’i shkela.

Kam me të dashtë shumë ma tepër i largëti im!
Ti je bindja për të besuar n’zgjimin e t’nesërmes
se ndoshta në tehun tim t’dritares
ka me lëshue një klithmë kange

BABËS

Tash po më dalin para sysh 
dy gishta t'zverdhuem nga cigarja 
si dy gjethe të fundit të asaj vjeshte që ike 
s’di se ku, në luginën e gënjeshtrave

të quajtur vdekje. 

E tash po duhet me zbritë qindra herë 
me m’i numrue fajet si tespije t‘këputuna 
me e bind Zotin me më falë dhe një herë. 

Babë, ne s’e premë arrën e madhe 
as kullën e vjetër s’e shembëm. 
Por unë e di, t’asht’ mërzit’ kutia e duhanit

mbet pa çelë në odën e miqve 
ku filxhanet çohen si ksula e knojnë kangë dasmash. 

Babë,
tash sofra jonë me gozhdë të hekuna 
ka ra përmys. 
Mbi të ulet noj cigane e mashtron nuset 
te ua lexue dorën 
edhe tepsia me gërmat e tua asht ngul në lule 
duke dëshmue ernat e ftohta. 

Teshat tona të grisuna 
janë veshë plisave të arës 
e ngjajmë si t'jemi t’kthyer. 

Babë,

ti prapë shkon e vjen 
nga lugina e vdekjes 
me na pajtue idhnimet 
me na thanë se e teprum me pije.

Lodhesh te na mbledhë 
jena shpërnda si qengja, si rrunza 
e ti prapë qesh me buzën t’nxime nikotine. 

A s’ke pak ma shumë kohë me nejt, 
ta marojm lojën e filxhanve 
të kësaj jete të etshme. 

Në  luginën e rrejshme t’vdekjes 

po çojmë ciganen mashtrueshëm 
t’ua lexoje dorën djajve.

Babë 
t'thirri shpesh netëve.

GJITHË JETËN

Unë kam me marrë gjithmonë
udhën e kthimit
edhe pse në mes të saj
kam me mbetë hutueshëm
si zog i rënë foleje.

Aty kam me pritë muzgun
si plakun e moçëm
me ma tregue se n'cilën derë
fle andrra e plakun 
te tjerrë gërshetat e kujtimeve.

E më pas do t’iki
te trazue pluhnat e idhnimit
e te i kthye n’trëndafila malli.

Unë kam me marrë gjithë jetën udhën e kthimit.

NË BREG TË LANËS

Një plak thatim peshon njerzinë 
cigania i lexon dorën një kusari 
kali i një karroce të vjetër

kërcënuese e një epoke 
lëshon bajgën 
nëpër të cilën ecën.

Gjithsesi, një brumbull 
kërkon dritën.

Dhe pse tymnaja e makinave

vdes fytyra lulesh,

nëpër petale tërfili 
dridhen instikte evolucioni.

ZOGJTË I DUAN NISJET

Asgjë nuk është si më parë
qyteti ka veshur rrobat prej dëbore.

Në stacione si këpucë të hedhura
pështyhen takimet e turpshme.

Fundja, çdo herë do ketë një herë tjetër.

Gjethja bie jo se mbaron një stinë
por se fillon një stinë tjetër.

Zogjtë ngarkohen me frymë
jo se i kanë frikë shirat
por se i duan nisjet.

Diku është prapë dielli.

Bleta e vesh lisin me xhaketa mjalte
kështu që dhe në pyll gjendet e ëmbla.

Unë  jam edhe pse ti s’mund të jesh
asgjë dhe asnjë çast.

LIRIA VETVARET NË GOJË TË PISTA
Qyteti im
dëgjoji këmbanat e ndryshkura
është ora e lutjes
është kohë e paqes.

Dëgjoji
sesi trazohen kocka pëllumbash,
liria vetvaret në gojë të pista. 

ZOG I VOGËL

Zog i vogël, shko, mos m’i lër lotët në pëllmbë
ti ke uri, të gjithë jemi të uritur
kumbulla ka ngrirë

pret këngën tënde.

Zog i vogël, shko, mos ma lër lotin në pëllëmbë
shko qaj bashkë me udhëtarin e vetmuar
mlidhini ato lotë, vërjani në buzë erërave
askush nuk e vrau frikën e pyllit
por të gjithë i duam udhët.

Shko zog, mos ma lër lotin në pëllëmbë
aty kam të mbledhura gjithë brengat

i ruaj t’i bëj flutura.

Shko zogu im, të pret pylli
dhe unë pres këngën tënde.

EDHE KËTË RADHË

Duhet me të lëshue diku,
atje ku shpatet bahen ura
duhet me të lëshu.

Ka shumë mote që të mbaj mbërthyem mbas brinjëve
ndërsa kali i pikëllimit endet mbi lamë.

Duhet me të lëshue
ose duhet me vdekë edhe këtë radhë.